LED

LED یک دیود افشاننده نور است که کاربرد بسیاری در مصارف خانگی و صنعتی دارند. نخستین ال ای دی‌های صنعتی در سال 1962 میلادی و تنها در رنگ قرمز (ترکیبی از گالیم، آرسناید و آلومنیوم) به بازار راه یافتند و کاربرد آن‌ها به دلیل راندمان پایین فقط در مدارهای الکترونیکی بود.

از مزایای لامپ‌های ال ای دی میتوان به کم مصرف بودن، نداشتن جیوه ، نور دهی ثابت، تولید حرارت پایین، طول عمر بالا، حساس بودن نسبت به نواسانات ولتاژ و تنوع رنگ اشاره نمود.

انواع لامپ ال ای دی:

حبابی

از پر استفاده‌ترین لامپ‌های خانگی هستند و برای سرپیچ‌های معمولی که در بازار به E27 شناخته شده هستند، مناسبند. سرپیچ‌های E40 برای ال ای دی‌هایی که توان بالای 50وات دارند مناسبند.

اشکی و شمعی

هالوژنی

سرپبچ‌های MR16 مناسب برای این نوع از ال ای دی‌ها هستند.

فلامینتی

لامپ فیلامنتی جزو زیرمجموعه‌های لامپ‌های ال ای دی محسوب می‌شود؛ ولی از لحاظ شدت نور مشابه لامپ رشته ای و پر مصرف است. به نسبت لامپ‌های ال ای دی کمتر گرم می‌شود. از آن‌ها در لوسترها نیز می‌توان استفاده کرد.

قارچی

نسبت به لامپ‌های دیگر نور مستقیم‌تری داشته و در منازل کمتر استفاده می‌شود.

وال واشر

همانند ریسه‌ها برای طراحی و تزیین ساختمان کاربرد دارند. تنها تفاوت آن‌ها با ریسه‌ها در این است که در نمای بیرونی ساختمان بیشتر کاربرد دارند. آن‌ها را در قاب‌های باریک و پهن قرار داده و در تزیین نمای بیرونی منازل و حتی به عنوان پروژکتور استفاده می‌کنند.

لامپ مهتابی

لامپ ال ای دی رنگی

ال ای دی‌ها در شکل‌ها، رنگ‌ها و اندازه‌های متفاوتی با نور خروجی مختلف در دسترس همه قرار گرفته‌اند که رایج‌ترین (و ارزان‌ترین) آن‌ها، LED آرسنید گالیوم فسفید (GaAsP) می‌باشد.

همچنین، بسته‌هایی از LEDها عرضه شده‌اند که که با قرارگیری در کنار یکدیگر، می‌توانند اعداد و حروف مختلف را نمایش دهند. رایج‌ترین نمونه از این نوع پیکربندی‌ها، «نمایشگر سون سگمنت» (Seven Segment Display) می‌باشد.

اغلب LEDها فقط یک خروجی نور رنگی دارند؛ در حالی که LEDهای چند رنگ توانایی تولید رنگ‌های مختلفی را دارند. بیشتر این LEDهای چند رنگ، در حقیقت دو یا سه LED هستند که در یک بسته تعبیه شده‌اند.

لامپ ال ای دی نواری:

ال ای دی نواری متشکل از تعدادی ال ای دی SMD است که بر روی پی سی بی (PCB) نرم سوار شده است و به صورت متری در بازار موجود است.البته لازم به ذکر است که این نوع  ال ای دی ها به نوع چیپ ال ای دی بستگی دارند. این نوع نواری ها به دو دسته تقسیم می گردند:

• ال ای دی نواری رزین دار: که همان زوکش پلاستیکی روی آن بوده که ال ای دی نواری را ضد آب می نماید.
• ال ای دی نواری بدون رزین: این نوع ال ای دی نواری بودن روکش بوده و خاصیت ضد آبی ندارد.

این نوع نواری ها به صورت تک ردیفه و دو ردیفه و سه ردیفه می توان یافت.

پنل‌های سقفی

انواع ال ای دی LED:

پاور ال ای دی (POWER LED)

به ال ای دی هایی می‌گویند که دارای توان مصرفی و روشنایی بالایی هستند. توان این ال ای دی ها عمدتا بیش از 5/0 وات است. محدوده توان پاور ال ای دی‌های موجود در بازار ایران بین 5/0 تا 250 وات است و عمدتا در هالوژنی‌ها و روشنایی‌های موضعی کاربرد دارند.

نکته بعدی که حتما باید در راه اندازی ال ای دی های پاور مد نظر قرار داد، استفاده کردن از درایورهای ال ای دی جریان ثابت می‌باشد. جریان ال ای دی جزو مهمترین پارامترهای آن بوده که باید به آن دقت نمود چرا که جریان با نور و حرارت تولیدی رابطه مستقیم داشته و با کنترل درست جریان می‌شود به نور مناسب و حرارت کنترل شده ای دست پیدا نمود.

مزایای پاور ال ای دی:

• نور زیاد
• مونتاژ راحت آن‌ها با دارا بودن پایه‌های نصب SMD
• حجم پایین
• ولتاژ راه‌اندازی کم
• قیمت مناسب
• قابلیت مونتاژ با دستگاه‌های Pick & Place و Oven را دارند

معایب پاور ال ای دی‌ها:

تولید حرارت بالایی دارند که استفاده از دستگاه‌های Heat Sink یا خنک کننده را در آن‌ها ضروری می‌کند.

ال ای دی SMD

SMD مخفف Surface Mounted Device بوده که به تکنولوژی در ساخت محصولات الکترونیکی می‌گویند و برخلاف قطعات DIP بر پایه لحیم کاری بدون استفاده از سوراخ بر روی بورد بنا گشته است. تکنولوژی SMD در LED ال ای دی ها دارای کاربرد فراوانی است ، به طوری که اکثر قطعات ال ای دی که در موارد روشنایی و نورپردازی استفاده می‌شوند بر پایه این تکنولوژی بنا شده‌اند. شکل بالا نمایی از ساختمان یک ال ای دی SMD است.

مزایای SMDها:

این LED ها دو یا چند پایه برای لحیم کاری به همراه یک پد مخصوص برای انتقال حرارت دارند. معمولا  این پد از جنس مس با کیفیت بوده و ال ای دی‌هایی که فاقد مس مرغوب یا فلزات مناسب تر می‌باشند در انتقال حرارت دچار مشکل خواهند شد و نمی‌توانند دارای طول عمر مناسب باشند.

نکات مهم

چیپ های SMD دارای انواع مختلفی هستند و بر خلاف تصور عامه مردم ، Power LED نیز به سبب روش لحیم کاری آن ها جز دسته SMD ها هستند. از انواع این LED ها می توان به چیپ های SMD اس ام دی 5050 ، 3528 ، 5630 و غیره
اشاره نمود که در ال ای دی استریپ ها Strip LED ، نواری و خطی کاربری دارند.

در چیپ های اس ام دی از سیم طلا Golden Wire استفاده می‌کنند ، بنابراین یکی از راه های تشخیص اس ام دی SMD ها از سی او بی COB ها همین استفاده از سیم طلایی در SMDها می‌باشد، چرا که در سی او بی COB ها به جای سیم های طلا از بورد هایی به منظور برقراری اتصالات استفاده می‌شود.

ال ای دی DIP:

معمولا وقتی از ال ای دی صحبت می‌کنیم، ذهن ها به سمت لامپ های ال ای دی 5 میلی متری دی آی پی معطوف می‌گردد. این نوع از LED که قدیمی ترین و شناخته شده ترین نوع نیز می‌باشند و در بازار ایران آن را به نام 5 میلی متری ، کلاهی ، اووال و … می‌شناسند،در سال های ابتدائی در تولیدات روشنایی و نورپردازی بسیار به کار می‌رفتند.

این مدل از لامپ ال ای دی متشمل از یک پکیج کپسول مانند پلاستیکی که درون آن چیپ لامپ ال ای دی قرار داده شده و دو پایه بلند فلزی به عنوان اتصال از آن خارج گشته است .همچنین برخی از این نوع ال ای دی ها دارای یک برجستگی پلاستیکی اضافه بوده که کار آن مانند یک لنز ساده است.

DIP چیست؟

واژه DIP مخفف تکنولوژی dual in-line package بوده که تکنولوژی ساخت قطعات الکترونیکی می‌باشد که دو ردیف پایه برای هر قطعه در نظر می‌گیرند که از درون بورد PCB عبور داده شده و لحیم می شوند.

امروزه کمتر از این نوع ال ای دی ها در صنعت نورپردازی و روشنایی استفاده می‌کنند ،چرا که این ال ای دی ها نسبت به مدل های Power LED، SMD و COB بازده کمتر ، افت نور زیادتر و نمود رنگ CRI پایین‌تری دارند.

چرا ال ای دی DIP افت نور دارند؟

سبب اصلی کاهش نور این ال ای دی LED ها وجود ساختار پلاستیکی عایق در اطراف ال ای دی DIP LED می‌باشد که از خروج گرمای تولید شده توسط چیپ ال ای دی LED Chip به بیرون ممانعت کرده و دمای آن را افزایش می‌دهد که در طولانی مدت کاهش نور آن را سبب می‌شود.

به هر حال توصیه ما این است که چنانچه به استفاده از این نوع ال ای دی ها برای مصارف روشنایی و نورپردازی نیاز دارید ، لزوما از مارک های معتبر استفاده کرده و دقت نمایید در انواع توان بالاتر پایه های ال ای دی در قسمت خروجی زائده هیت سینک Heat Sink مانندی جهت انتقال دما داشته باشند و همچنین در قسمت مسی بورد PCB زوائدی برای انتقال دما در نظر گرفته شود و این بورد را در فضای غیر بسته استفاده کنید تا در حد ممکن با هوا در تماس باشد.

ال ای دی‌‎های سی او بی (COB LED)

COB مخفف “Chips on Board” بوده که معنای آن چیپ‌هایی بر روی بورد است. در این فناوری نوظهور ، تعدادی لامپ ال ای دی به صورت تراشه بر روی یک بورد و ماژول قرار داده می‌شوند ، به صورتی که زمانی که روشن شوند به صورت یک پنل روشن دیده خواهند شد.

مزایای ال ای دی‌های COB

  مشکل اصلی لامپ های ال ای دی این است که در مساحت کمی نور بسیاری منتشر کی‌کنند که این خود سبب آزار چشم بیننده می‌شود. ال ای دی‌های COB این مشکلات را نداشته ، به این صورت که دیگر خود منبع نور در مساحت بزرگتری نور تولید کرده و این سبب خیرگی کمتری نسبت به منابع ال ای دی دیگر می گردد.

ال ای دی‌های MCOB

MCOB مخفف “(multiple-cups/chips on board)” است که معنای آن چند چیپ بر روی بورد است. در تکنولوژی سی او بی COB، تعدادی LED به صورت تراشه بر روی یک بورد و ماژول قرار گرفته ، به صورتی که زمانی که روشن شدند به صورت یک پنل روشن قابل دیدن باشند. در تکنولوژی MCOB به جای یک بورد واحد و یک ماده فسفرسان از چند بورد یا یک برد با چند قسمت استفاده می کنند که هر کدام از بوردها نقش یک لامپ سی او بی را ایفا کرده که مجموع آن ها یک لامپ ام سی او بی MCOB با توان بالاتر را تشکیل می دهد.

مزایای ال ای دیهای MCOB

بازدهی نوری بالاتری نسبت به ال ای دی COB دارند.

ریسه ال ای دی:

ریسه ال ای دی از دسته محصولات روشنایی هستند که کاربری تزیینی دارند و به صورت بلند و باریک هستند. البته این محصولات دارای انواع مختلفی هستند که دست مشتری را باز گذاشته تا در شرایط و موقعیت های مختلف نوع مناسب مورد نیاز خود را بتوانند تهیه نمایند. از ریسه های LED می توان برای روشنایی پله ها، سقف های کاذب، لبه باغچه ها و…  استفاده نمود.

چه تفاوتی میان ریسه ال ای دی و ریسه SMD وجود دارد؟

ریسه ال ای دی نسل قدیمی‌تر ریسه‌های SMD هستند.

ریسه های ال ای دی مصرف انرژی به نسبت پایین‌تری از ریسه‌های SMD دارند و نیز لومن و قدرت نور دهی ریسه پایین‌تر است. امکان برش ریسه در هر دو متر وجود دارد و قابل ذکر است زاویه تابش ریسه ال ای دی بیشتر و حدود 360 درجه بوده که این موضوع باعث دیده شدن نور ریسه تقریبا از تمامی جهات ریسه شده است.

ولی چیپ اس ام دی نوردهی بیشتری از ال ای دی دارد. همچنین در ریسه های اس ام دی می توان در هر یک متر ریسه را برش داد. از معایب ریسه شلنگی اس ام دی نور دهی یک طرفه و زاویه تابش حدود 180 درجه را می‌توان عنوان نمود. ریسه‌های SMD دارای توان مصرفی حدود 5 تا 12 وات به ازای هر متر از ریسیه می‌باشند و از مزایای این ریسه‌ها این است که در صورت سوختن یک لامپ از ریسه فقط همان لامپ سوخته خاموش می‌شود و بقیه ریسه روشن می‌ماند.

قیمت لامپ ال ای دی:

همانطور که می‌دانید، لامپ‌های ال ای دی تعرفه معینی نداشته و قیمت لامپ‌ها تابع عوامل مختلفی است. در زیر به برخی از عوامل موثر در قیمت لامپ‌های ال ای دی اشاره شده است:

• قیمت خریدار و توزیع کننده اصلی لامپ‌های ال ای دی
• ولتاژ یا همان میزان وات
• مدل و نوع لامپ
• برند
• اندازه
• نوسان لامپ
• توان مجازی لامپ ال ای دی
• هیت سینک لامپ
• تراشه ال ای دی بکار رفته

در کل تعرفه لامپ هایی که در بازار ایران موجود است بین 5 هزار تومان تا 2 میلیون تومان بوده و بیشتر لامپ های موجود زیر 200 هزار تومان بوده و قیمت های بالاتر مربوط به لامپ‌هایی ببا امکانات ویژه می‌باشد.